Een artikel uit de serie Unplug: Technology Meets Society
We vertrouwen erop dat het onderwijs, de school onze kinderen voorbereidt op een mooie toekomst binnen de samenleving. Maar hoe ziet die toekomst eruit? En wie of wat vormt die samenleving? Wie bepaalt hoe wij onze kinderen opvoeden en vormen? Als mens houden we niet van veranderen. 95% van ons handelen gebeurt op de automatische piloot. We zijn veel beter in ons het verleden herinneren dan dat we ons een toekomst kunnen voorspellen. We denken dat we over 10 jaar van nu hetzelfde zijn en blijven. Dat dingen niet veranderen, dat we er 10-20 jaar later nog steeds hetzelfde uitzien, misschien met iets meer rimpels en grijze haren. Hoe ouder we worden, hoe minder we open staan voor nieuwe ervaringen, hoe langzaam de snelheid van verandering afneemt, hoe stugger we worden. Het is dus ons verleden die voor een groot deel bepaalt wie we zijn en worden. Dus hoezo onze kinderen op een toekomst voorbereiden die we niet eens durven te creëren. We verwachten van onze jongeren respect, vriendelijkheid, verantwoordelijkheid etc. Maar waar en wanneer hebben we ze geleerd hoe ze die normen en waarden kunnen toepassen? We beperken ze door letterlijk vanaf geboorte, vanaf de basisschool ze aan allerlei structuren en regels te binden. Bovendien kunnen normen en waarden niet per tijdperk, per generatie verschillen? Waarom kunnen en mogen jongeren niet ook zelf hun eigen waarden en normen vaststellen?
Het huidige onderwijsstelsel dateert uit het industriële tijdperk. Het gehele schoolsysteem inclusief de wet- en regelgeving was bedoeld om kinderarbeid tegen te gaan. Anno 2020 is dit niet meer relevant. Nu onze levensverwachting stijgt en de economie floreert, wordt het niet langzaamaan tijd te gaan naar een samenleving van leven lang leren!? Hoezo alle basiskennis proppen in 12 jaar tijd? Vanwaar de race tegen de tijd? De tijd die haalt je toch altijd weer in. Hoezo de leerplicht tot je een basiskwalificatie hebt behaald? En als je weet dat de huidige generatie kinderen een veel korte aandachtsboog heeft, is de school met zijn overvolle klassen van 30 man niet te vergelijken met een kinderkamp waar ze geconcentreerd kennis moeten verzamelen 5 dagen lang 5 uur per dag? En als ik dan eindelijk gedrild ben om verder te studeren dan moet ik ineens betalen of een lening aangaan en mezelf in de schulden steken. Waarom ineens wel een prijskaartje hangen aan of allerlei drempels opwerpen voor kennis vergaren? Is het kind van die arme ouder of de ouder met een laagbetaalde baan niet welkom in het hoger onderwijs? En wie of wat spekken wij eigenlijk hiermee of in wiens voordeel is dit allemaal? Uiteindelijk komt verkregen kennis altijd ten goede aan de ontwikkeling van de samenleving, de economie van het land. Bovendien zegt het papiertje alleen dat ik een bepaald denkniveau en zekere kennis heb; het zegt nog niks of ik het geleerde ook goed kan toepassen. En misschien ontdek ik wel dat mijn passie helemaal daar niet ligt. Kijk maar naar alle mensen die crisismanagement hebben gestudeerd. Of de virologen. We hebben al eerder ernstige, dodelijke virussen op de wereld gehad. Dus waarom waren we niet voorbereid op een COVID-19 crisis? Waarom is er na bijna 6 maanden virus uitbraak nog geen vaccin (zonder nano-chip) beschikbaar? Omdat elke situatie, elke crisis anders is en we pas op dat moment met de huidige inzichten van het leven mee kunnen dealen. Het vasthouden aan geijkte patronen is een gevaar voor de samenleving. Voor mij is een land pas welvarend te noemen als iedere burger levenslang gratis onderwijs en zorg geniet. Want dat verdient zich altijd dubbel en dwars terug binnen onze economie.
In het primair en voortgezet onderwijs wordt voor een groot deel al via de digitale leeromgeving (met tablets) gewerkt. Ook social media en het smartboard zijn niet meer weg te denken in het onderwijs. Echter de inhoud van de leerstof is niet vernieuwd of aangepast aan het hedendaagse kennisniveau van kinderen. Want hoe bepalen we wat de eindtermen zijn? Als we niet weten hoe die toekomst eruit ziet, hoe kunnen we dan eindtermen vaststellen? Waarom is kennis over de 2e wereldoorlog of waar landgrenzen ophouden van belang voor de toekomst van onze kinderen? Die kennis kunnen wij toch anytime anywhere op internet vinden. Veel belangrijker is het toch te hebben over samenhorigheid, 1 wereld natie waar we elkaar niet discrimineren op basis van ras en cultuur. Ik ken nog steeds niet alle Nederlandse provincies, maar vind dat ook niet zo boeiend en nog nooit in mijn leven nodig gehad. En anders vraag ik het wel aan Google. Waar het om gaat is aan te sluiten bij de belevingswereld van kinderen. En die beleving verschilt per generatie. Hoeveel vrijheid en ruimte geven wij kinderen, jongeren om hun eigen richtlijnen op te stellen, om mee te denken en mee te praten? Als anderen voor ons bepalen wat goed is, ons verplichten tot iets, in hoeverre is er sprake van vrijheidsbeperking? Maar wat is eigenlijk vrijheid? Is dat niet voor een ieder verschillend op basis van onze ervaringen en denken. Hoe ver gaan we terug om onze kinderen te belasten met een verleden die ze niet kennen en die we niet terug willen? Gaat dat niet lijken op een vorm van indoctrinatie? Maar ja wat is indoctrinatie en wat is de waarheid?
Lees ook: Unplug Traditional Learning
In onze samenleving hebben we te maken met 4 generaties beroepsbevolking (Babyboomers, Gen X, Millennials/Gen Y, Z). Zij hebben allemaal verschillende leer-/werkstijlen en behoeften. Daarnaast moeten mensen van verschillende generaties met verschillende achtergronden ook nog eens samenwerken. Wat opvalt is dat de oudere generaties steeds meer technostress ervaren en daardoor ook veel ontwikkelingen niet meer begrijpen of niet weten hoe en waarom. Het leven is grotendeels routine geworden. Op de lange termijn is routine killing voor onze brein. Daarmee stoppen we in feite met leven en ademen. Ons brein dienen we fit te houden en dat doen we door ze uit te dagen, te onderzoeken, experimenteren, nieuwe dingen aanbieden. Dan functioneert ons brein het best. Stel je eens voor hoe het brein van een jong kind wordt ingedamd door ze niet uit te dagen maar alleen voorgekauwde leerstof aan te bieden. Wat de oudere generatie Babyboomers en GenX vaak vergeten is dat de huidige generatie leerlingen de productenmakers zijn van social media en online kennis vergaren. Deze generatie is geboren met een smartphone in hun handen en bedient niet 3 maar wel 5 beeldschermen. De focus hoeft dus niet te liggen hoe zij deze ICT-vaardigheden eigen maken. Vaak houden leerkrachten erg vast aan hun eigen manier van lesgeven en weten ze niet hoe ze in het onderwijs de verandering moeten inzetten. Het zijn praktische knelpunten die maken dat het primair en voortgezet onderwijs, ondanks het gebruik van technologie, nog steeds op een traditionele manier zijn ingericht. Niet het kind, maar de leerkrachten en ouders voorzien problemen.
Ook de moeite waard om te lezen: Unplug Society to Innovate SMART Cities
Onderwijs dient om het kind georganiseerd te worden. Het kind is leidend, niet de samenleving of het gezin. Een kind leert spelenderwijs. Al heel vroeg proberen wij kinderen volwassen te laten zijn door ze al snel te confronteren met alleen maar het vergaren van zoveel mogelijk kennis, het behalen van hoge cijfers en het beoefenen van liefst 4 – 5 hobby’s of sporten. Falen is een vies woord. Dus wordt het kind letterlijk vol gestampt met leerstof of extra huiswerkbegeleiding of krijgt een bijzonder labeltje opgeplakt als het niet voldoet aan de regels. Er wordt geen aandacht besteed aan bepaalde vaardigheden, de executieve functies, zoals het leren ontdekken, onderzoeken, experimenteren, voelen. Vaardigheden die veel meer van belang zijn in het leven dan puur kennis vergaren. Maak gebruik van de technologie om de leerstof online aan te bieden, net zoals de MOOC op de universiteiten (docenten probleem direct opgelost). Gebruik de school voor het opdoen van de essentiële basisvaardigheden: respect, zelfvertrouwen, samenwerken, verantwoordelijkheid, dialoog, uitleggen. Stimuleer de creatiekracht, want dat brengt vernieuwing. De Socratische methode gaat uit van door alleen vragen te stellen het kind zelf te laten ontdekken wat het antwoord is. Laat eindtermen van jaren geleden niet leidend zijn voor de nieuwe generatie. Kinderen hebben behoefte aan speelsheid, de basic dingen zoals: muziek, dans, schilderen, tekenen, schrijven. Bied via deze vormen je leerstof aan, want ook rekenen kunnen we dansend leren. Zo breng je mind en hart op 1 lijn en dat geeft veerkracht in het leven. Het bijbrengen van discipline gebeurt door focus en op een uitdagende duurzame manier rust creëren dan gewoon urenlang stil blijven zitten. Albert Einstein zei: “Verbeelding is veel belangrijker dan kennis”. De vraag is hoeveel verbeelding willen we toelaten in ons leven en die van onze kinderen om onze toekomst te creëren?
